از دست دادن حافظه (فراموشی) اگر گهگاه اتفاق بیفتد می تواند طبیعی باشد اما اگر زندگی روزمره شما را تحت تاثیر قرار دهد بسیار آزاردهنده خواهد بود. بیماری دمانس یک نوع اختلال عصبی مزمن است که برای بسیاری از افراد با سن بالا رخ میدهد، اما ممکن است در سنین جوان‌تر نیز رخ دهد. این بیماری عمدتاً باعث افت ادراکات شناختی، اختلال در حافظه، تغییرات در رفتار و تغییرات در شخصیت می‌شود. در این مقاله قصد داریم به این سوال پاسخ دهیم که بیماری دمانس چیست؟ و چرا افراد به دمانس مبتلا می شوند.
بیماری دمانس چیست؟
دمانس یک بیماری عصبی مزمن یا زوال عقل است که باعث اختلال در عملکرد مغز و از دست دادن توانایی‌های شناختی و عملی فرد می‌شود. این بیماری به طور عمده توسط آسیب به نورون‌های مغز و تغییرات در ساختار مغز ایجاد می‌شود.
علائم دمانس می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- افت حافظه: یکی از نخستین علائم دمانس ممکن است افت حافظه باشد، به طوری که فرد نمی‌تواند به درستی به خاطر بسپارد و یا به خاطر بیاورد.
- مشکلات در تفکر: فرد ممکن است مشکلاتی در تفکر و فرآیندهای ذهنی داشته باشد، از جمله مشکلات در تمرکز، توجه و حل مسئله.
- مشکلات در زبان: فرد ممکن است دچار مشکلات در استفاده از واژگان، فهم زبان، و یا از دست دادن توانایی صحبت کردن شود.
- تغییرات در شخصیت: شخصیت فرد ممکن است تغییر کند، مثلاً افرادی که قبلاً مودب بودند ممکن است آگاهی کمتری نسبت به احترام به دیگران نشان دهند.
- مشکلات در انجام کارهای روزمره: فرد ممکن است مشکلاتی در اجرای کارهای روزمره خود داشته باشد، از جمله پوشیدن لباس، مواظبت از بهداشت شخصی، و یا تهیه غذا.
- مشکلات در تشخیص : فرد ممکن است مشکلاتی در تشخیص داشته باشد از جمله زمان و مکان ها را به درستی تشخیص ندهد.
پیشنهاد مطالعه: درمان خارش سر با 10 راهکار کاربردی
چرا تشخیص زود هنگام بیماری دمانس اهمیت دارد؟
اگرچه در حال حاضر هیچ درمانی برای زوال عقل وجود ندارد، اما تشخیص زودهنگام به این معنی است که پیشرفت آن در برخی موارد می تواند کند شود، بنابراین فرد ممکن است بتواند عملکرد ذهنی خود را برای مدت طولانی تری حفظ کند. بنابراین لازم است بدانید بیماری دمانس چیست و از پیشرفت آن جلوگیری کنید.
تفاوت بیماری دمانس (زوال عقل ) با آلزایمر چیست؟
زوال عقل یا دمانس یک اصطلاح کلی است که برای توصیف مجموعه ای از علائم استفاده می شود که بر توانایی های شناختی، حافظه، تفکر و رفتار تاثیر می گذارد. این یک بیماری خاص نیست، بلکه یک اصطلاح برای گروهی از علائم است.
بیماری آلزایمر شایع ترین نوع زوال عقل است که بیشتر موارد را تشکیل می دهد. این یک اختلال عصبی پیشرونده است که در درجه اول بر حافظه و عملکردهای شناختی تأثیر می گذارد. انواع دیگری از زوال عقل وجود دارد که هر کدام علل و ویژگی های خاص خود را دارند.
انواع بیماری دمانس چیست و چند نوع است؟
-
دمانس عروقی
این دمانس دومین علت شایع زوال عقل است. این در نتیجه کاهش جریان خون به مغز، معمولاً به دلیل سکته های کوچک یا سایر مشکلات عروقی رخ می دهد. آسیب به مغز ناشی از این مشکلات جریان خون منجر به اختلال شناختی می شود.
-
زوال عقل لویی
این دمانس به علت وجود رسوبات پروتئین غیرطبیعی به نام اجسام لویی در مغز ایجاد می شوند. این بیماری هم با بیماری آلزایمر و هم با بیماری پارکینسون علائم مشترک دارد، از جمله زوال شناختی، توهمات بینایی، نوسان هوشیاری و مشکلات حرکتی.
-
دمانس فرونتومپورال (FTD)
این دمانس به گروهی از اختلالات ناشی از انحطاط لوب های پیشانی و تمپورال مغز اشاره دارد. FTD بر شخصیت، رفتار و مهارت های زبانی تأثیر می گذارد. می تواند منجر به تغییر در رفتار اجتماعی، تکانشگری، مشکلات زبانی و مشکلات عملکرد اجرایی شود.
-
دمانس مختلط
دمانس مختلط به ترکیبی از انواع مختلف زوال عقل، به طور معمول بیماری آلزایمر و دمانس عروقی اشاره دارد. زوال عقل مختلط به ویژه در افراد مسن شایع است. وجود انواع مختلف زوال عقل می تواند علائم و پیشرفت بیماری را پیچیده کند.
توجه به این نکته مهم است که سایر علل زوال عقل مانند بیماری پارکینسون، بیماری هانتینگتون و بیماری کروتسفلد-جاکوب وجود دارد. علاوه بر این، برخی از علل زوال عقل در صورت شناسایی و درمان زود هنگام برگشت پذیر هستند، مانند عوارض جانبی برخی داروها، عفونت ها، اختلالات متابولیک یا کمبودهای تغذیه ای. تشخیص مناسب توسط یک متخصص مراقبت های بهداشتی برای تعیین علت خاص زوال عقل و ایجاد یک برنامه درمانی و مدیریتی مناسب بسیار مهم است.
پیشنهاد مطالعه: مزایای هیالورونیک اسید برای پوست
چگونه پزشکان علت بیماری دمانس را تشخیص می دهند؟
تعیین علت زمینه ای زوال عقل مستلزم یک ارزیابی جامع است. فرآیند تشخیص معمولاً شامل مراحل زیر است:
1. سابقه پزشکی
پزشک باید با گرفتن یک شرح حال پزشکی دقیق، شامل اطلاعاتی در مورد علائم بیمار، پیشرفت زوال شناختی، و هر گونه شرایط پزشکی مرتبط شروع کند. آنها همچنین ممکن است در مورد سابقه خانوادگی، مصرف دارو، اقدامات پزشکی گذشته و عوامل سبک زندگی پرس و جو کنند.
2. معاینه فیزیکی
یک معاینه فیزیکی کامل برای ارزیابی سلامت کلی و شناسایی هر گونه شرایط پزشکی زمینه‌ای بالقوه یا ناهنجاری‌های عصبی که می‌تواند به اختلال شناختی کمک کند، انجام می‌شود.
به گفته دکتر سیلورمن، این تقریباً همیشه بهترین مکان برای شروع است: «شما می‌خواهید که بیمار سابقه و وضعیت فیزیکی خوبی داشته باشد تا تصمیم بگیرد که آیا انجام آزمایش برای او مناسب است یا خیر».
3. تست شناختی و عصب روانشناختی
پزشکان اغلب تست های خاصی را برای ارزیابی عملکردهای شناختی، حافظه، توجه، زبان، حل مسئله و سایر توانایی های ذهنی انجام می دهند. تست عصب روانشناختی می تواند به شناسایی الگوهای اختلال شناختی کمک کند و بینش هایی را در مورد علل بالقوه زمینه ای ارائه دهد.
با این حال، دکتر سیلورمن معتقد است که این نوع آزمایش‌ها به‌عنوان یک ابزار تشخیصی محدود هستند: «تست‌های عصب‌روان‌شناختی واقعاً دقت زیادی در تعیین علت ایجاد علائم ندارند، اما می‌توانند به درجه‌بندی شدت وضعیت بیمار کمک کنند. و مشکل بالینی را بهتر روشن کند.»
4. آزمایش‌های آزمایشگاهی
آزمایش‌های خون ممکن است برای ارزیابی عوامل مختلفی که می‌توانند به علائم زوال عقل کمک کنند، مانند کمبود ویتامین، عملکرد تیروئید، عملکرد کلیه و کبد و وجود عفونت‌ها یا اختلالات متابولیک انجام شود. آنها باید آزمایش های آزمایشگاهی را انجام دهند تا مشخص شود که آیا مواردی مانند کم کاری تیروئید، کمبود تغذیه، عدم تعادل الکترولیت ها یا کم خونی ممکن است باعث برخی از علائم شوند یا خیر.
5. تصویربرداری از مغز
تکنیک های تصویربرداری مانند تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) یا اسکن توموگرافی کامپیوتری (CT) می تواند به تجسم ساختار مغز و شناسایی هرگونه ناهنجاری مانند کوچک شدن، سکته مغزی یا وجود تومور کمک کند. با این حال، تکنیک‌های تصویربرداری تخصصی مغز مانند اسکن توموگرافی گسیل پوزیترون (PET) می‌تواند بینش بیشتری در مورد بیماری‌ها یا شرایط خاص مرتبط با زوال عقل ارائه دهد: «وقتی هر چیزی را که می‌توانید پیدا کنید، هر چیزی را که می‌توانید درمان کنید، درمان می‌کنید، و بیمار هنوز برنگشته است. به سطح نرمال توانایی شناختی خود، سپس آن بیماران باید برای آزمایش دیگری ارجاع داده شوند و بهترین آزمایش در آن مرحله، اسکن PET مغز است.
اینجاست که دکتر سیلورمن معتقد است بیشترین پیشرفت را می توان در تشخیص و درمان زوال عقل انجام داد: «از نظر تشخیص دقیق هر چه زودتر، هیچ چیز به اندازه تصویربرداری PET قدرتمند نیست.»
تشخیص به موقعه بیماری دمانس چیست و تسلیم نشدن
یکی از بزرگترین مشکلاتی که بیماران هنگام شروع تجربه علائم زوال عقل با آن مواجه می شوند این است که بسیاری از مردم – از جمله پزشکان – واقعاً تفاوت بین علائم طبیعی پیری و تغییرات مرتبط با یک بیماری عصبی مانند آلزایمر را درک نمی کنند.
“اگر یک فرد 70 یا 80 ساله بگوید: “به نظر می رسد حافظه من به خوبی سابق نیست…” اغلب به آنها می گویند “خب، این در سن شما چندان غیرعادی نیست.” واقعاً پاسخ اشتباهی است زیرا در مطالعاتی که در آنها افراد دارای پیری طبیعی و سالم را بررسی کرده‌اند، تغییرات بسیار کمی از نظر توانایی‌های شناختی در طول زمان به جز سرعت پردازش وجود دارد.
پس بهترین اقدام چیست؟ اگر می‌دانید که با چیزی که قبلاً بوده‌اید متفاوت هستید، با انجام پیگیری های پزشکی مطمئن شوید که به بیماری دمانس یا آلزایمر مبتلا نیستید.
